Οσίπ Μαντελστάμ
1η Ιανουαρίου 1924

Όποιος το χρόνο φίλησε σε κεφάλι βασανισμένο
Αργότερα θα θυμάται με τους γιους μαζί
με τρυφερότητα πως ο χρόνος έπεσε να κοιμηθεί
Σε θημωνιά σταριού έξω από το παραθύρι.
Όποιος του αιώνα σήκωσε τις φιλάσθενες βλεφαρίδες –
Δύο μεγάλα νυσταλέα μήλα, -
Ακούει αιωνίως το θόρυβο – όταν θεριεύουν τα ποτάμια
Του χρόνου, απατηλά και κωφά.

Δυο νυσταγμένα μήλα στου αιώνα – αφέντη
το πήλινο πανέμορφο στόμα,
Αλλά στο έκθαμβο χέρι του γερασμένου γιου
Εκείνος, πεθαίνοντας, πέφτει.
Ξέρω, κάθε μέρα αδυνατίζει της ζωής η εκπνοή,
Λίγο ακόμη - - θα διακόψουν
Το απλό τραγουδάκι για τις γήινες προσβολές
Και τα χείλη με κασσίτερο θα βραχούν.

Ω, ζωή λασπωμένη! Ω, αιώνα που αργοπεθαίνεις!
Φοβάμαι, ότι μπορεί να σε καταλάβει μόνο εκείνος
Ο οποίος έχει το αμήχανο χαμόγελο του ανθρώπου
Που σ’ έχασε.
Τι πόνος – να αναζητάς τη χαμένη λέξη,
Τα άρρωστα βλέφαρα να σηκώνεις
Και με ασβέστη στο αίμα για ξένη φυλή
Νυχτερινά βοτάνια να μαζεύεις.

Αιώνας. Το στρώμα ασβέστη στο αίμα του άρρωστου γιου
Σκληραίνει. Κοιμάται η Μόσχα, σα ξύλινο σεντούκι,
Και κανείς δεν μπορεί να γλιτώσει από τον αιώνα – αφέντη...
Το χιόνι μήλο μυρίζει, όπως τα χρόνια τα παλιά.
Θέλω να τρέξω μακριά από το κατώφλι μου.
Για πού; Στο δρόμο σκοτάδι,
Και, κυριολεκτικά ρίχνουν αλάτι στο λιθόστρωτο,
Λευκαίνει η συνείδηση μπροστά μου.

Στα σοκάκια, σε φωλιές πουλιών και σε πατάρια,
Εκεί κοντά, μαζεμένοι όπως – όπως –
Εγώ, ένα απλός γκριζομάλλης, κρυμμένος σε ψαρίσια γούνα,
Προσπαθώ να δέσω τη κοιλιά.
Αχνοφέγγει ο δρόμος, κι άλλος ένας,
Και σα το μήλο τρίζει του έλκηθρου ο παγωμένος ήχος,
Είναι σφιχτή η μικρή θηλιά
Όλη την ώρα πέφτει από τα χέρια.

Με κάτι σιδερένια προϊόντα κιγκαλερίας
Η χειμωνιάτικη νύχτα βροντά στους δρόμους της Μόσχας,
Πότε σα παγωμένο ψάρι χτυπά, πότε μαστιγώνει με ατμό
Από τα ροδαλά τεϊπωλεία - - σαν ασημένιο ασπρόψαρο.
Μόσχα – και πάλι Μόσχα. Της λέω: χαίρετε!
Μη με κατακρίνεις, δεν είναι δα τώρα και συμφορά,
Με τον παλιό τρόπο δέχομαι την αδελφότητα
Της βαριάς παγωνιάς και του λούτσου το σκάφος.

Φλέγεται στο χιόνι η ιαματική σμεουριά,
Και κάπου μακριά φάνηκε μια σειρά θάμνων,
Η πλάτη του αμαξά και το χιόνι μισή οργιά:
Τι άλλο θέλεις; Δεν θα σε αγγίξουν, δε θα σε σκοτώσουν.
Ο χειμώνας – ομορφιά, και στ’ αστέρια ο κατσικίσιος ουρανός
Σκορπίστηκε και καίγεται σα γάλα,
Και με τ’ αλόγου τη χαίτη για τα παγωμένα χιονοπέδιλα
Όλη έκταση τρέμει και ηχεί.

Τα σοκάκια καπνισμένα από την κηροζίνη,
Κατάπιναν χιόνι, σμέουρα, πάγο,
Όλα ξεφλουδίζονται από τη σοβιετική σονατίνα,
Θυμίζοντας το 1920.
Αν είναι δυνατόν να παραδώσω στη βρωμερή κακογλωσσιά –
Μυρίζει και πάλι μήλο η παγωνιά –
Η τρομερή ορκωμοσία στο δαιμονικό τάγμα
Και όρκοι δυνατοί μέχρι δακρύων;

Ποιον άλλο θα σκοτώσεις; Ποιον άλλο θα δοξάζεις;
Τι άλλο ψέμα θα σκεφτείς;
Εκείνος ο θάμνος τραγανός: γρήγορα ξερίζωσε το πλήκτρο –
Και νιώθω πως το νήμα θα βρεις ∙
Και το στρώμα ασβέστη στο αίμα του άρρωστου γιου
Θα διαλυθεί, και μακάριο το γάργαρο γέλιο …
Μα των γραφομηχανών η απλή σονατίνα –
Σκιά μόνο των δυνατών εκείνων σονατών.

Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης